’s Nachts steeds wakker? Misschien is dít de (onverwachte) oorzaak

Word je midden in de nacht wakker en weet je niet waar het door komt? Of heb je overdag last van een onverklaarbaar vermoeid gevoel? Dat zou zomaar eens kunnen komen doordat je spieren ’s nachts actiever zijn dan je denkt. Het zou kunnen dat je last hebt van periodieke ledemaat bewegingsstoornis (PLMS).

Dat zorgt voor kleine, schokkerige bewegingen in je slaap en gaat vaak hand in hand met het rustelozebenensyndroom. Wat is het verschil tussen beide, hoe ontstaat het probleem, is het gevaarlijk en nog belangrijker: wat kun je ertegen doen? Slaapexpert Alies Coster legt het uit.

Restless Leg Syndrome

Niet iedereen die een slaapprobleem heeft, heeft een slaapstoornis, maar wel iedereen met een slaapstoornis heeft een slaapprobleem. Er bestaat een scala aan slaapstoornissen. Een welbekende is het Restless Leg Syndrome (RLS). Dat werd in 1672 voor het eerst beschreven door de arts Thomas Willis. RLS is een neurologische aandoening en wordt gedefinieerd als een onweerstaanbare behoefte om de benen te strekken. Vaak komt het onrustige gevoel ’s avonds of ’s nachts op. Het even strekken van de benen kan het onprettige gevoel verlichten.

Het kan best ingrijpend zijn wanneer je vaak last hebt van een onrustig gevoel in je benen. In principe is het niet gevaarlijk om rusteloze benen te hebben, maar het kan je nachtrust behoorlijk beperken. Bij RLS ben je je ervan bewust dat je wakker ligt van de onrust in je lijf en weet je niet wanneer je wel kunt slapen. Dat is vervelend, omdat korte nachten vaak voor vermoeide dagen zorgen.

Korte spiertrekkingen tijdens de slaap

Ongeveer zeventig procent van de mensen met RLS hebben ook een ander probleem, namelijk de periodieke ledemaat bewegingsstoornis PLMS (dat staat voor periodic limb movement during sleep). Dat zijn spiertrekkingen, kleine schokkerige bewegingen van de benen, en soms ook de armen, die herhaaldelijk tijdens de slaap voorkomen. In tegenstelling tot wanneer je last hebt van rusteloze benen, hoeven mensen die last hebben van PLMS hier niet bewust van te zijn. Wat zij ervaren is meestal dat ze ’s nachts vaak wakker worden, zonder dat ze weten waarom. De aandoening wordt daarom vaak pas opgemerkt bij onderzoek in een slaapcentrum of thuis door de partner.

Als je het restless leg syndrome hebt, is de kans groot dat je ook de periodieke ledemaat bewegingsstoornis PLMS hebt. Maar: je kunt ook PLMS hebben zónder dat je rusteloze benen hebt.

Oorzaak van PLMS

De precieze oorzaak van zowel RLS als PLMS is nog niet helemaal bekend. Zo kan het in de familie voorkomen, maar een mogelijke oorzaak is ook het hebben van een te laag ijzergehalte in je bloed. Dit is waarom zwangere vrouwen of vrouwen in de overgang de symptomen vaker opmerken. Bij rusteloze benen, of dit soort onverklaarbare bewegingen, kan het dus verstandig zijn door je huisarts te laten checken of je geen ijzertekort hebt. Extra ijzer kun je vinden in speciale supplementen, maar ook in bepaalde voedingsmiddelen zit het mineraal. Het is verstandig met je huisarts of een specialist te overleggen voordat je dergelijke ijzertabletten gaat slikken.

Behandelopties

Net als bij mensen met rusteloze benen, kunnen de symptomen van de periodieke ledemaat bewegingsstoornis variëren per nacht. De ene keer zul je meerdere keren wakker worden; de andere keer heb je er maar eens per nacht last van. Beide aandoeningen kunnen helaas niet worden ‘opgelost’, maar de symptomen kunnen vaak wel worden verminderd, door een paar veranderingen door te voeren. Je kunt dus beginnen met het slikken van supplementen. IJzer kan goed werken, maar ook magnesium kan soms een verschil maken. Maar nog belangrijker is om goed op je slaaphygiëne te letten. Het drinken van een kop thee in plaats van koffie, na het avondeten bijvoorbeeld, of het nemen van voldoende ontspanningsmomenten overdag. Ook het aanhouden van regelmatige slaap- en waaktijden doet vaak al wonderen.

Medicijnen tegen PLMS

Als bovenstaande oplossingen niet werken, zijn er ook medicijnen die kunnen helpen. Deze zijn echter niet zonder bijwerkingen en artsen schrijven ze daarom liever alleen voor als je écht alles al hebt geprobeerd. Volg dus eerst bovenstaande tips op, voordat je dit doet. Begin vervolgens altijd met de laagste dosering, en houd dit zo lang mogelijk vol. De bijwerkingen zijn dan namelijk minder schadelijk, dan een structureel slaapgebrek.

De cirkel doorbreken

Net als bij de meeste andere slaapstoornissen, worden de symptomen van RLS en PLMS in stand gehouden of soms zelfs verergerd door slaapgebrek. Daardoor kom je in een vicieuze cirkel terecht. Deze cirkel kun je doorbreken door een tijd goed te letten op je slaaphygiëne, zoals hierboven al beschreven werd. Een diepere kwaliteit van slaap kan de symptomen namelijk verminderen.

Bron: Margriet.nl
Foto door cottonbro via Pexels